Tên khoa học:
Parnara guttata Bremer et Grey
Họ: Hesperiidae
Bộ: Lepidoptera
Triệu chứng gây hại của sâu cuốn lá lớn hại lúa:
Sâu non ăn khuyết lá, có thể ăn trụi bộ lá, làm ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của cây lúa. Cây lúa bị hại thường thấp nhỏ, có đòng ngắn, nếu trỗ thoát thì thời gian chín của cây lúa kéo dài hoặc đòng bị uốn cong, không trỗ thoát hay bị gẫy gập, không nở hoa kết hạt.
Đặc điểm hình thái của sâu cuốn lá lớn hại lúa:
– Ngài: thân có màu đen lẫn vàng kim; đầu và ngực to bằng nhau; râu đầu mọc gần cánh mắt kép và có hình gậy (phía cuối phình to có một móc câu); cánh trước màu nâu tối, gần giữa có 8 chấm trắng to nhỏ khác nhau xếp hình vòng cung; cánh sau có màu nâu đen, gần mép ngoài có 4 đốm tắng xếp thành một đường.
– Trứng: hình bán cầu, đỉnh bằng, giữa hơi lõm, mới đẻ có màu tro sau có màu nâu vàng, bề mặt có vân, khi sắp nở có màu đen tím.
– Sâu non: mới nở màu xanh lục, đầu lớn hơn thân. Khi sâu nở ra ăn vỏ trứng rồi bò ra đầu, mép lá nhả tơ dệt thành bao nấp ở đó. Sâu tuổi lớn hơn tiếp tục dệt các lá kế cận thành một bao lớn nằm ở trong gặm lá.
– Nhộng: hình đầu đạn, đầu bằng, đít nhọn màu vàng nhạt. Khi sắp vũ hóa thì nhộng có màu đen, vòi kéo dài ra khỏi mút cánh tới đốt bụng thứ 2. Sâu khi hóa nhộng nhả tơ dệt kén ở phía dưới khóm giữa các thân cây lúa.
Đặc điểm sinh học, sinh thái và gây hại:
* Vòng đời:
Vòng đời của sâu cuốn lá lớn từ 32-40 ngày:
+ Thời gian trứng: 4 ngày.
+ Thời gian sâu non: 18-19 ngày.
+ Thời gian nhộng: 6-7 ngày.
+ Thời gian bướm: 4-5 ngày.
* Đặc điểm sinh học và gây hại:
Bướm đẻ trứng vào buổi sáng và đẻ rải rác ở mặt sau lá gần gân chính, mỗi lá từ 1-6 quả, một bướm cái có thể đẻ 120 quả trứng. Sau khi vũ hóa 20 phút là bướm có thể bay đi kiếm ăn. Bướm bay nhanh từng đoạn ngắn theo đường gấp khúc. Thường sau khi giao phối một ngày (cũng có thể sau 2 giờ) sau thì bướm sẽ đẻ trứng. Một năm sâu cuốn lá lớn phát sinh 6-7 lứa. Điều kiện hơi nóng bức và ẩm là thích hợp cho sâu phát sinh gây hại.
Sâu non nhả tơ cuốn lá thành bao lớn và cắn khuyết lá. Bị hại nặng cây lúa có thể trụi hẳn lá làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển. Cây bị hại thường thấp nhỏ, đòng ngắn, thời gian lúa chín kéo dài hoặc đòng bị cuốn cong, không trỗ thoát hoặc gãy gập, không nở hoa kết hạt.
Sâu cuốn lá lớn phát sinh, gây hại từ giai đoạn lúa mới cấy cho đến khi lúa chín. Vào những năm mưa nhiều, thời tiết mát mẻ, sâu phát sinh nặng. Sâu cuốn lá lớn phân bố ở tất cả các vùng trồng lúa ở trong nước và trên thế giới. Ở Việt Nam, vùng trung du và miền núi bị hại nặng hơn vùng đồng bằng, vùng có bố trí cơ cấu cây trồng phức tạp cũng dễ bị hại nặng.
Biện pháp phòng trừ của sâu cuốn lá lớn hại lúa:
– Biện pháp canh tác, kỹ thuật:
+ Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại, tiêu diệt lúa chét,
+ Điều chỉnh mật độ cấy phù hợp,
+ Bón phân cân đối, hợp lý, đặc biệt bón phân đạm vừa phải.
– Biện pháp sinh học: Bảo vệ các thiên địch trên đồng ruộng.
– Biện pháp hóa học: Dùng các loại thuốc Padan 95SP, Regent 800WP, Sumithion 50EC, Karate 2.5EC…
– Thời điểm phun thuốc thích hợp nhất:
Cần thiết thì dùng thuốc BVTV phun vào thời điểm mà chủ yếu gồm sâu non tuổi 1, tuổi 2. Nếu có điều kiện, trước khi phun thì dùng cành tre kéo trên mặt ruộng lúa làm tung tổ sâu để làm tăng hiệu quả của thuốc
Nguồn: Tổng hợp