Tên khoa học:
Phyllotrera spp.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bọ nhảy phá hoại các cây họ thập tự (rau cải, su hào, súp lơ…) thường là loài bọ nhảy sọc cong (Phyllotetra striolata), nhảy sọc cong vỏ lạc (Phyllotreta vittata).
Đặc điểm hình thái của bọ nhảy
– Con trưởng thành là hình bầu dục, cơ thể dài khoảng 2 – 2,5 mm, cánh cứng, màu đen bóng, giữa mỗi cánh có một vạch màu vàng nhạc, cong hình củ lạc, chân sau to khỏe, có sức nhảy dài nên gọi là bọ nhảy sọc cong. Chúng có khả năng nhảy xa và bay rất khỏe. Một con trưởng thành cái có thể đẻ đến 200 trứng, ở dưới đất xung quanh vùng rễ chính của cây.
– Trứng của bọ nhảy rất nhỏ, màu vàng nhạt đẻ trên mặt đất gần gốc cây. Sâu non màu trắng ngà hoặc màu vàng tươi, dài khoảng 5 – 6 mm, sống và làm nhộng dưới đất.
– Ấu trùng nằm trong đất, có hình ống, màu vàng nhạt, đẫy sức dài khoảng 4 mm, chúng cắn phá rễ và củ (cải củ), tạo ra những đường lõm ngoằn ngoèo hoặc thành lỗ ăn sâu vào trong củ, trong rễ, làm cho cây cải bị còi cọc, chậm lớn, củ và rễ dễ bị thối.
Hình 4: (A) Vòng đời bọ nhảy; (B); (C); (D) Bọ nhảy gây hại lá rau cải.
Khả năng, đặc điểm gây hại của bọ nhảy
– Bọ nhảy thường gây hại nhiều trong các tháng mùa khô (mật độ giảm đi khi trời mưa nhiều) làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, phẩm chất rau, thậm chí có thể gây mất trắng nếu không phòng trừ kịp thời.
– Chúng thường gây hại nhiều vào lúc sáng sớm và chiều mát. Trưa nắng thường lẩn trốn ở dưới gốc hoặc mặt dưới lá.
– Bọ có thể gây hại trong suốt thời kỳ sinh trưởng của cây cải, nhưng mạnh nhất là khi cải còn nhỏ (sau gieo khoảng 7 – 10 ngày). Những ruộng cải non nằm xen kẽ với những ruộng sắp thu hoạch hoặc vừa thu hoạch thường bị bọ gây hại nhiều, do bọ nhảy di chuyển từ các ruộng này sang các ruộng cải còn non.
– Bọ nhảy trưởng thành ăn lá non thành những lỗ tròn nhỏ khắp mặt lá. Ngoài ra chúng còn hoạt động nhảy đạp lung tung làm rau giập nát, nhất là trên rau cải có lá mỏng.
Rau cải bị bọ nhảy hại
– Sâu non ăn các rễ phụ, đục vào gốc và rễ chính làm cây sinh trưởng kém, nếu mật độ sâu cao có thể làm cây héo và chết nhất là khi cây đang còn nhỏ.
– Chúng cắn phá lá tạo ra những lỗ thủng nhỏ, kích thước vài mm, nếu nặng lá rau có thể bị thủng lỗ chỗ như tấm lưới, lá te tua, xơ xác.
Biện pháp quản lý, phòng trị bọ nhảy Phyllotrera spp.
+ Làm đất:
Trước khi trồng cải, đất cần được chuẩn bị kỹ, dọn sạch tàn dư vụ trước, phơi thật khô đất tối thiểu từ 10 – 15 ngày để diệt sâu non và nhộng còn trong đất (kinh nghiệm nếu độ ẩm tương đối của đất thấp, bọ nhảy sẽ không trưởng thành được). Nếu có điều kiện nên bón vôi để tạo môi trường bất lợi cho bọ nhảy.
+ Luân canh:
Thời vụ gieo trồng và thu hoạch cải trong từng khu vực không nên kéo dài, vì sẽ tạo điều kiện cho bọ nhảy chu chuyển gây hại liên tục. Tốt nhất từng cánh đồng nên luân canh cải với các cây khác họ. Không trồng các loại rau thuộc họ thập tự liên tục trong nhiều năm trên một khu đồng, khu ruộng, thỉnh thoảng nên luân canh với những cây khác như ngò, hành, dưa leo, bầu, bí mướp… Biện pháp này phải được nhiều chủ ruộng cùng thực hiện trên diện rộng thì mới mang lại kết quả cao. Khi thu hoạch nên chừa lại một diện tích nhỏ ở giữa ruộng, thu hút bọ tập trung vào đó rồi phun xịt thuốc hủy diệt (bỏ cả rau), hạn chế mật độ bọ cho các vụ sau.
+ Phun thuốc:
Biện pháp cuối cùng khi bọ nhảy phá hoại nhiều là phun thuốc hoá học, song phải tuyệt đối bảo đảm thời gian cách ly, tốt nhất nên dùng các sản phẩm thuốc BVTV sinh học theo khuyến cáo của các cơ quan chức năng. Bọ nhảy trưởng thành ban ngày hoạt động mạnh, rất khó trừ nhưng đêm ít hoạt động và thường tập trung giữa nõn cải nên tiến hành phun thuốc lúc chập tối sẽ cho hiệu quả phòng trừ cao nhất.
Ngay sau khi thu hoạch cần phơi ruộng, thu dọn các tàn dư đem về ủ phân hoặc chôn để diệt sâu non và nhộng còn tồn tại. Cần kiểm tra ruộng cải thường xuyên (nhất là khi cây cải còn non) hoặc vào những lúc các ruộng xung quanh đang thu hoạch để phát hiện và phun xịt thuốc diệt trừ bọ kịp thời. Kinh nghiệm cho thấy, độ ẩm thấp cũng hạn chế sự phát triển của bọ nhảy.
Nguồn: Admin tổng hợp