Bonsai là một trong những nghệ thuật cây cảnh nổi tiếng và được ưa chuộng nhất. bài viết này sẽ giúp các bạn tự trồng cho mình một cây bonsai tại nhà.
1. Trồng từ cây có sẵn
– Bước 1: Chuẩn bị cây.
Nếu bạn vừa mua một cây bonsai từ cửa hàng và chậu đựng của nó bằng nhựa không đẹp mắt hoặc bạn đã trồng cây bonsai của riêng mình và cuối cùng muốn cho nó vào một chiếc chậu hoàn hảo, thì bạn sẽ cần phải chuẩn bị cho nó trước khi chuyển vị trí.
Kéo cắt tỉa chuyên dụng
Đầu tiên, đảm bảo cây đã được cắt tỉa theo hình dáng bạn mong muốn. Nếu bạn muốn cây lớn theo một cách nào đó sau khi thay chậu, hãy quấn một sợi dây thật chắc xung quanh cây hoặc cành để định hướng từ từ sự phát triển của nó. Bạn cần phải tạo cho cây có hình dạng tip-top trước khi chuyển nó sang chậu mới vốn có thể là một sự thử thách đối với cây.
- Biết rằng những cây có chu kỳ sống theo mùa (ví dụ, nhiều cây rụng lá) tốt nhất nên chuyển chậu vào mùa xuân. Nhiệt độ tăng cao vào mùa xuân giúp nhiều cây chuyển sang trạng thái tăng trưởng mạnh, có nghĩa rằng chúng sẽ phục hồi nhanh hơn sau cắt tỉa và xén rễ.
- Bạn có thể cần phải giảm tưới nước trước khi chuyển chậu. Đất khô và tơi xốp giúp công việc có thể dễ dàng hơn rất nhiều so với đất ẩm ướt.
– Bước 2: Nhấc cây ra và làm sạch rễ.
Cẩn thận đưa cây ra khỏi chậu cũ, đảm bảo không làm gãy hoặc xước thân chính của nó. Bạn có thể cần phải sử dụng xẻng bứng cây để giúp nâng cây ra ngoài.
Hầu hết rễ sẽ bị cắt trước khi cây được trồng lại vào chậu bonsai. Tuy nhiên, để nhìn rõ phần rễ, thông thường bạn cần phải phủi sạch đất cát dính vào chúng. Hãy làm sạch rễ, phủi sạch đất cát che khuất tầm nhìn của bạn. Chổi cào rễ, đũa, nhíp, và các công cụ tương tự rất có ích cho quá trình này.
Rễ không cần phải làm sạch bóng – chỉ sạch vừa đủ để bạn có thể nhìn thấy những gì bạn đang làm trong khi cắt tỉa chúng.
– Bước 3: Tỉa rễ.
Nếu bạn không kiểm soát đúng cách sự phát triển của cây, cây bonsai có thể dễ dàng phát triển ra ngoài chậu trồng. Để đảm bảo cây bonsai của bạn vẫn có thể kiểm soát được và gọn gàng, hãy cắt tỉa rễ của nó khi cho vào chậu.
Cắt hết những rễ to, dày và rễ hướng lên trên, để lại chum rễ dài, thon nhỏ vốn sẽ mọc gần mặt đất. Nước được hút từ đầu rễ, vì vậy, trong những chậu nhỏ, nhiều sợi rễ mảnh nói chung là tốt hơn so với một rễ to và sâu.
– Bước 4: Chuẩn bị chậu.
Trước khi đặt cây vào trong chậu, hãy đảm bảo đất mới và sạch để cây đạt được chiều cao mong muốn. Ở dưới đáy chậu hãy lót một lớp đất hòn. Sau đó, cho lớp đất trồng tơi mịn hơn lên trên. Sử dụng đất hoặc hỗn hợp trồng không thoát nước có thể làm cây chết úng. Để lại một khoảng nhỏ phía trên chậu để bạn có thể che phủ rễ của cây.
– Bước 5: Cho cây vào chậu.
Đặt cây vào chậu mới theo hướng mong muốn. Kết thúc công việc bằng cách cho thêm đất hoặc hỗn hợp trồng thoát nước tốt, nhiều dưỡng chất vào trong chậu, đảm bảo lấp đầy hệ thống rễ của cây. Nếu muốn, bạn có thể thêm một lớp rêu hoặc sỏi lên trên cùng. Ngoài yếu tố thẩm mỹ, việc làm này còn có thể giúp giữ cây ở đúng vị trí.
- Nếu cây của bạn không đứng thẳng trong chậu mới, hãy chằng một sợi dây to từ đáy chậu qua các lỗ thoát nước ở đáy chậu. Buộc dây xung quanh hệ thống rễ để giữ cây ở đúng vị trí.
- Bạn có thể phải lắp sàng mắt lưới bên trên các lỗ thoát nước của chậu để ngăn xói mòn đất, điều này vốn xảy ra khi nước mang theo đất ra khỏi chậu qua các lỗ thoát nước.
– Bước 6: Chăm sóc cây bonsai mới của bạn.
Cây mới của bạn vừa trải qua một quá trình tương đối đau đớn. Trong 2-3 tuần sau khi trồng lại cây vào chậu mới, hãy để nó ở khu vực có ít bóng râm, tránh gió hoặc ánh nắng mặt trời nóng bỏng chiếu trực tiếp. Tưới nước cho cây, nhưng không được sử dụng phân bón cho đến khi rễ đã mọc chắc chắn. Bằng cách cho cây của bạn “xả hơi” sau khi sang chậu mới, bạn cho phép nó thích nghi với ngôi nhà mới, và cuối cùng phát triển tốt.
- Như đã lưu ý ở trên, những cây rụng lá có chu kỳ sống theo năm đều trải qua một khoảng thời gian tăng cường sinh trưởng vào mùa xuân. Bởi vì điều này, tốt nhất là cho chúng sang chậu mới vào mùa xuân sau khi kỳ ngủ đông của chúng kết thúc.
- Nếu cây rụng lá của bạn là loại trồng trong nhà, sau khi để nó bén rễ khi sang chậu mới, bạn có thể phải chuyển nó ra ngoài trời nơi nhiệt độ tăng cao và nhiều ánh sáng mặt trời có thể kích hoạt sự “lớn vọt” tự nhiên của nó.
- Khi cây bonsai của bạn đã vững chãi, bạn có thể cần phải thử nghiệm bằng cách cho thêm những cây nhỏ khác vào trong chậu. Nếu sắp xếp và duy trì cẩn thận (giống như cây bonsai), sự bổ sung này có thể cho phép bạn tạo nên một bức tranh phong cảnh sinh động và thú vị.
- Hãy thử dùng những cây có nguồn gốc giống như cây bonsai của bạn để cùng một chế độ ánh sáng và nước tưới sẽ hỗ trợ cho tất cả cây trong chậu tốt ngang nhau.
2. Trồng cây từ hạt
– Bước 1: Chuẩn bị hạt giống.
Trồng cây bonsai từ hạt giống là một quá trình rất dài và chậm chạp. Tùy thuộc vào loại cây bạn trồng, có thể phải mất đến 4-5 năm để thân cây đạt được đường kính 2,5 cm. Một số hạt giống cũng đòi hỏi điều kiện nảy mầm được điều chỉnh một cách chính xác.
Tuy nhiên, phương pháp này có lẽ là trải nghiệm trồng bonsai “tuyệt vời nhất” vì nó cho phép bạn hoàn toàn chi phối sự phát triển của cây từ giây phút nó trồi lên từ mặt đất. Để bắt đầu, hãy mua hạt giống của loài cây bạn muốn từ cửa hàng làm vườn hoặc lấy chúng trong tự nhiên.
- Nhiều cây rụng lá, như cây sồi, cây phong, có vỏ hạt có thể nhận ra ngay lập tức (hạt sồi, v.v…) và hạt rụng hàng năm. Do sự dễ dàng lấy được hạt của chúng, những loại cây này là sự lựa chọn tuyệt vời nếu bạn đang có ý định trồng cây bonsai từ hạt.
- Hãy cố gắng lấy hạt tươi. Thời gian mà hạt giống cây có thể nảy mầm thường ngắn hơn so với hạt hoa hoặc hạt rau. Ví dụ, hạt sồi “tươi nhất” khi chúng được thu hoạch vào đầu mùa thu và vẫn còn chút màu xanh.
– Bước 2: Để hạt giống nảy mầm.
Khi bạn đã lấy được hạt giống phù hợp, bạn phải chăm sóc chúng để đảm bảo chúng nảy mầm được. Trong những vùng phi nhiệt đới với các mùa được xác định rõ ràng, hạt thường rụng khỏi cây vào mùa thu, sau đó nằm ngủ trong suốt mùa đông trước khi nảy mầm vào mùa xuân.
Hạt giống của cây bản địa trong những khu vực này thường được mã hóa sinh học để chỉ nảy mầm sau khi trải qua nhiệt độ giá lạnh của mùa đông và sự ấm áp tăng dần của mùa xuân. Trong những trường hợp này, việc cần thiết là phải để hạt tiếp xúc với những điều kiện tương tự hoặc kích thích chúng ở trong tủ lạnh nhà bạn.
- Nếu bạn sống ở môi trường ôn đới với các mùa được phân định rõ ràng, đơn giản bạn chỉ cần chôn hạt cây trong một chậu nhỏ chứa đầy đất và để nó ở bên ngoài trời trong suốt mùa đông và sang mùa xuân. Nếu bạn không làm như vậy, bạn có thể để hạt trong tủ lạnh vào mùa đông.
- Cho hạt giống vào trong một túi nhựa được khóa kín cùng với chút hỗn hợp trồng ẩm và xốp (ví dụ như chất khoáng bón cây) và đưa chúng ra ngoài vào mùa xuân khi bạn nhìn thấy mầm nhô lên.
- Để kích thích chu kỳ giảm dần nhiệt độ, sau đó tăng dần của tự nhiên diễn ra từ cuối mùa thu đến đầu mùa xuân, đầu tiên hãy đặt túi hạt giống ở dưới cùng tủ lạnh.
- Trong hai tuần tiếp theo, dần dần di chuyển nó lên theo từng kệ một cho đến khi lên đến trên cùng, ngay cạnh cụm thiết bị làm lạnh.
- Sau đó, vào cuối mùa đông, hãy đảo ngược quá trình, di chuyển túi hạt xuống dưới theo từng kệ một.
– Bước 3: Đưa cây giống sang khay hoặc chậu ươm.
Khi cây giống bắt đầu nhú lên, bạn đã sẵn sàng nuôi dưỡng chúng trong một chậu nhỏ chứa đầy đất do bạn chọn. Nếu bạn cho phép hạt giống nảy mầm tự nhiên ngoài trời, chúng thường vẫn ở lại trong chậu mà bạn ươm chúng. Nếu không, hãy chuyển hạt giống khỏe mạnh từ tủ lạnh sang chậu có đất sẵn hoặc khay ươm.
Đào một lỗ nhỏ cho hạt giống của bạn vào và vùi nó xuống để mầm chính chỉ thẳng lên và rễ cái cắm xuống dưới. Ngay lập tức tưới nước cho hạt giống của bạn. Qua thời gian, hãy cố gắng giữ cho đất xung quanh hạt ẩm, nhưng không được ướt nhoẹt hoặc giống như bùn, vì như vậy có thể khiến cây bị thối.
Không sử dụng phân bón cho đến khoảng 5 hoặc 6 tuần sau khi cây đã cắm rễ vững chắc xuống chậu mới. Hãy bắt đầu với lượng phân bón rất nhỏ, nếu không bạn có thể sẽ “đốt cháy” rễ non của cây, gây tổn hại đến chúng với việc tiếp xúc quá nhiều với các chất hóa học có trong phân bón.
– Bước 4: Để cây con ở khu vực có nhiệt độ thích hợp.
Vì hạt giống của bạn tiếp tục phát triển, điều quan trọng là không để chúng tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ lạnh nếu không bạn sẽ có nguy cơ mất đi cây non.
- Nếu bạn sống ở vùng có mùa xuân ấm áp, hãy cẩn thận đưa cây non ra nơi ấm áp nhưng có mái che bên ngoài trời, đảm bảo cây của bạn không được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời liên tục hoặc gió mạnh, trừ khi loài cây của bạn có thể sinh tồn tự nhiên ở khu vực địa lý đó. Tuy nhiên nếu bạn định trồng cây nhiệt đới hoặc ươm mầm hạt giống không đúng mùa, tốt hơn hết bạn nên để cây trong nhà hoặc trong nhà kính nơi nhiệt độ ấm hơn.
- Bất kể bạn để cây con ở đâu, điều quan trọng là đảm bảo chúng được tưới nước thường xuyên, nhưng không được tưới quá nhiều. Giữ cho đất ẩm, nhưng không ngập nước.
– Bước 5: Chăm sóc cây con.
Hãy tiếp tục chế độ tưới nước và phơi nắng cẩn thận khi cây con của bạn phát triển. Cây rụng lá sẽ mọc hai lá nhỏ gọi là lá mầm trực tiếp từ hạt trước khi phát triển lá thực và tiếp tục mọc lên.
- Khi cây của bạn sinh trưởng (xin nhắc lại là quá trình này thường phải mất nhiều năm), bạn có thể dần dần chuyển nó sang các chậu ngày càng lớn hơn để phù hợp với độ tăng trưởng của cây cho đến khi nó đạt đến kích thước mà bạn mong muốn.
- Khi cây của bạn đã tương đối vững chắc, bạn có thể để nó ở ngoài trời trong một chiếc chậu nơi nó nhận được ánh nắng mặt trời buổi sớm và bóng xế buổi chiều, trừ khi loài cây bạn trồng có thể sinh tồn một cách tự nhiên ở vùng địa lý đó. Cây nhiệt đới và các giống cây mong manh khác có thể cần phải được giữ trong nhà vĩnh viễn nếu khí hậu ở khu vực của bạn không phù hợp cho chúng.
Xem thêm
